Thiền trong hoạt động hàng ngày có thể nhiều người chưa biết rõ. Họ cho rằng thiền chỉ là ngồi yên, nhắm mắt, xếp chân, hít thở. Nhưng sự thật thì thiền không bị giới hạn trong tư thế hay không gian.
Thiền có thể có mặt trong từng việc nhỏ của đời sống, như khi bạn quét nhà, rửa chén, pha trà, tưới cây, hay đang gấp quần áo. Mỗi hành động nhỏ đều có thể trở thành phương tiện đưa tâm bạn trở về với hiện tại, chỉ cần mình thật sự có mặt trong khi làm những việc ấy.
Nội dung
Rửa chén chỉ để rửa chén
Có một ý rất hay của Thầy Thích Nhất Hạnh nói về việc “Rửa chén chỉ để rửa chén.”
Mới nghe qua tưởng chừng đơn giản, nhưng chứa đựng cả một nghệ thuật sống chánh niệm. Vì thường thì ta rửa chén chỉ để cho xong, để được ngồi nghỉ, để được xem điện thoại, để được làm những việc khác. Nhưng khi “rửa chén chỉ để rửa chén” thì ta dừng lại trong hiện tại, ta thực sự sống trong giây phút đó.
Và có một sự thật rằng:
– Khi đang rửa chén, trong đầu ta nhớ về cuộc hẹn gặp hôm qua.
– Khi đang tắm, ta nghĩ về cuộc họp sắp tới.
– Khi đang ăn, ta nghĩ về đống email chưa trả lời.
– Khi đang ở đây, tâm trí ta lại rong ruổi ở một nơi khác.
Và thế là, cả một ngày trôi qua mà ta chẳng thật sự sống phút giây nào. Tâm trí ta luôn hướng về quá khứ và tương lai, còn thân thì chạy theo, mệt mỏi và căng thẳng. Thực tập chánh niệm chính là đưa tâm về lại với thân, để cả hai gặp nhau trong giây phút này.
Thực hành rửa chén trong chánh niệm
Bạn không cần phải cố gắng ngồi thiền hay hít thở sâu theo một quy tắc nào hết. Bạn chỉ cần chú tâm trọn vẹn trong từng động tác.
Bạn hãy thử làm theo 5 bước sau đây:
Bước 1: Chuẩn bị
– Đứng yên trước bồn rửa, hít một hơi thật sâu. Cảm nhận nước ấm chạm vào tay.
– Hãy nhận biết rằng bạn đang ở đây và trong khoảnh khắc này.
Bước 2: Cẩn thận rửa từng chiếc chén
– Khi cầm chiếc chén lên, bạn nhận biết mình chỉ đang cầm cái chén dó thôi, đừng nghĩ đến cái chén kế tiếp.
– Cảm nhận sự trơn, cứng và mát của gốm, tiếng nước chảy, bọt xà phòng lăn nhẹ.
Bước 3: Thở đều một cách tự nhiên
– Hít vào, bạn biết mình đang rửa chén.
– Thở ra, bạn mỉm cười.
Bước 4: Không vội
– Bạn không cần rửa nhanh mà hãy rửa chậm hơn bình thường một chút.
– Rửa chậm để thấy mỗi giọt nước, mỗi chuyển động của bàn tay đều là một phần của sự sống đang diễn ra.
Bước 5: Hoàn tất
– Khi rửa xong, bạn lau tay khô và hít sâu một hơi.
– Trong phút chốc, bạn sẽ cảm nhận một niềm an tĩnh nho nhỏ lan tỏa trong tâm hồn.
Đó chính là thiền. Không cầu kỳ, không phức tạp. Chỉ cần bạn có mặt thật sự.
Rửa chén là thiền định
– Lúc bạn rửa chén trong chánh niệm, bạn không còn rửa chén chỉ để cho xong nữa, mà đang chạm vào sự sống đang diễn ra trước mắt.
– Tiếng nước chảy thường ngày bỗng trở thành một bản nhạc nhẹ nhàng.
– Cái mát của nước, cái hương thơm của xà bông, cái chuyển động của tay, tất cả đều là sự hiện diện.
Khi tâm ta không còn chạy theo lo toan, khi ta thật sự ở đây, thì từng động tác nhỏ đều trở nên màu nhiệm. Tâm trở nên lắng dịu, hơi thở trở nên nhẹ nhàng. Ta không còn phân chia việc lớn, việc nhỏ, việc quan trọng hay tầm thường. Tất cả mọi việc dù là nhỏ nhất, đều chứa đựng cơ hội để ta trở về với hiện tại, cũng là trở về với bình an.
Thiền trong hoạt động hàng ngày
Một ngày có muôn vàn cơ hội để bạn thực tập chánh niệm. Mỗi việc bạn làm có thể trở thành một bài thực hành thiền nếu bạn đặt hết sự chú tâm vào đó.
– Khi uống trà: hãy thật sự uống, cảm nhận hương và vị lan nơi đầu lưỡi.
– Khi lái xe: cảm nhận bàn tay nắm vô-lăng, không phóng tâm đi đâu.
– Khi tưới cây: thấy từng giọt nước rơi, nghe tiếng đất thấm, nghe mùi ẩm.
– Khi đánh răng: cảm nhận nhịp thở, tiếng nước, mùi kem đánh răng.
Không có việc nào vô nghĩa nếu bạn làm trong sự tỉnh thức.
Khi làm việc, đừng quên sống
Nhiều người nói: “Tôi bận quá, không có thời gian thiền.” Nhưng thực ra thì thiền không lấy mất thời gian của bạn, mà ngược lại, nó trả lại thời gian mà bạn đã đánh mất vì sống trong vô thức.
Khi đó, ta không còn cuống cuồng chạy theo cuộc sống nữa, mà thực sự sống trong từng phút giây của cuộc sống.
Và điều kỳ diệu là khi bạn thực hành thiền trong từng hoạt động hàng ngày, tâm bạn cũng sẽ tự nhiên tĩnh lặng như khi ngồi yên. Vì thiền không nằm ở tư thế hay hình thức mà là khi tâm ta có mặt ở hiện tại.
